Ὁ Ἅγιος εὐαγγελιστής Ματθαῖος
Ὁ Ἀπόστολος Ματθαῖος ἤ Λευί, ἦταν ἕνας ἐκ τῶν δώδεκα μαθητῶν καί ἀποστόλων τοῦ Ἰησοῦ Χριστόῦ. Ὁ ἴδιος ἀναφέρεται ἀπὸ ὅλους τοὺς εὐαγγελιστὲς στό μαθητικὸ κύκλο εἴτε ὡς 8ος στήν κατάταξη (Μάρκ. 3, 18. Λουκ. 6, 15), εἴτε ὡς 7ος (Ματθ. 10, 3. Πράξ. 1, 13), ἐνῶ ἐπίσης ἀναφέρεται μέ δύο χαρακτηριστικὰ ὀνόματα, δηλαδὴ πέραν τοῦ Ματθαῖος καί μέ τὸ Λευί. Οἱ πληροφορίες σχετικά μέ τὸν βίο του εἶναι λιγοστές. Ὁ ἴδιος κατατάσσεται ἀνάμεσα στούς τέσσερις εὐαγγελιστές, καθὼς εἶναι συντάκτης τοῦ πρώτου συνοπτικοῦ εὐαγγελίου, τοῦ ὀνομαζόμενου «Κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιον», ὅπου τὸν κατατάσσει ἀνάμεσα στούς γνωστότερους μαθητὲς τοῦ Κυρίου.Ὅπως προαναφέρθηκε, ὁ ἀπόστολος καλεῖται ἐκτός ἀπὸ Ματθαῖος καὶ Λευί. Ἡ ἀναφορὰ στό ὄνομα Λευὶ γίνεται ἀπὸ τοὺς Μάρκ. 2,14 καὶ Λουκ.5, 27, ἐνῶ ὁ Λουκᾶς μᾶς ἀναφέρει πώς ἦταν καὶ υἱὸς τοῦ Ἀλφαίου. Ἡ ἀναφορὰ αὐτὴ δέν πρέπει νά συγχέεται μέ τὴν ἀναφορά πώς καὶ ὁ Ἀπόστολος Ἰάκωβος εἶχε πατέρα ὀνομαζόμενο Ἀλφαῖο, καθότι ἂν ἦταν ἀδέρφια θὰ μνημονεύονταν κατὰ τὸ παράδειγμα τοῦ Ἀνδρέα, τοῦ Πέτρου καί Ἰωάννη-Ἰακώβου. Σὲ ὅτι ἀφορᾶ κάποια πιθανὴ διαφοροποίησή του ὡς μαθητή τοῦ Κυρίου ἀπὸ ἕτερο μαθητή μέ τὸ ὄνομα Λευί, δὲν χωρᾶ ἀμφιβολία πώς ἀναφερόμαστε στὸ ἴδιο πρόσωπο. Χαρακτηριστικὲς εἶναι οἱ περιγραφὲς τῶν τριῶν εὐαγγελιστῶν πού προηγοῦνται τῆς κλήσης του, περιγράφοντας οὐσιαστικὰ τὰ ἴδια γεγονότα.
Ὁ Ματθαῖος κατὰ τή συνήθεια τῶν μαθητῶν τοῦ Ἰησοῦ, ἀλλὰ καὶ τῶν Ἰουδαίων εἶχε δύο ὀνόματα. Τὸ πρῶτο ὄνομα ἦταν Λευίς, ἐνῶ δὲν γνωρίζουμε πότε ὁ Ἰησοῦς τοῦ ἔδωσε τὸ ὄνομα Ματθαῖος. Τὸ Ματθαῖος εἶναι σύντμηση τοῦ ὀνόματος Ματθανίας πού σημαίνει δωρημένος ἀπὸ τὸν Θεό, κάτι σὰν τὸ ἀντίστοιχο Θεόδωρος-Θεοδώρητος.
Ὁ βίος του μέσα ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη
Ὁ Ματθαῖος μέσα ἀπὸ τὸ δικὸ του εὐαγγέλιο μᾶς δίνει ἐλάχιστες πληροφορίες περὶ τοῦ βίου του. Ἡ μόνη ἀναφορὰ μάλιστα πού κάνει, εἶναι ἡ κλήση του (Ματθ. 9,9). Σύμφωνα μέ τὸ εὐαγγέλιο ὁ ἴδιος καθόταν κοντὰ στήν Καπερναούμ, στό βόρειο μέρος τῆς λίμνης Γεννησαρὲτ μόνος. Καθὼς πέρασε ὁ Κύριος τὸν κάλεσε κοντὰ Του καὶ ὁ ἴδιος δίχως δισταγμὸ Τὸν ἀκολούθησε. Ἡ Καπερναοὺμ λογικὰ ἦταν ἡ πατρίδα πού ὁ ἴδιος ἀσκοῦσε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ τελώνη. Ὁ τελώνης ἦταν κάτι ἀντίστοιχο τοῦ σημερινοῦ φοροεισπράκτορα, μόνο πού στήν περίπτωσὴ του δὲν δούλευε γιά τὸ Ῥωμαϊκὸ κράτος, ἀλλὰ γιά τὸν διοικητή Ἡρώδη ἢ γιά κάποιον ἐπιχειρηματία πού δροῦσε γιά λογαριασμὸ τοῦ Ἡρώδη. Ἐκτὸς τοῦ ἰδίου τόσο ὁ Μᾶρκος (2, 13-17), ὅσο καὶ ὁ Λουκᾶς (5, 27-32) ἀναφέρουν τὸ γεγονός, ὁ Λουκᾶς ὅμως διαφοροποιεῖται ἀπὸ τὸν Ματθαῖο καθὼς ἀναφέρει πώς ἡ κλήση ἔγινε πρὶν την «Ἐπὶ τοῦ ὅρους ὁμιλία», ἐνῶ ὁ Ματθαῖος ἀναφέρει πώς ἡ κλήση του ἔγινε μετά. Ὁ Ματθαῖος φαίνεται μέσα ἀπὸ τὸ κείμενο πώς μετὰ τὴν κλήση του κάλεσε τὸν Ἰησοῦ καὶ τοὺς μαθητὲς Του σὲ τραπέζι τὸ ὁποῖο παρακάθισαν καὶ πολλοὶ τελῶνες, κάτι πού κίνησε τὴν περιέργεια τῶν Φαρισαίων. Ἀπὸ αὐτὴ τὴν περιγραφὴ διαφαίνεται ὅτι ὁ Ματθαῖος ἦταν προφανῶς ἀρκετὰ εὔπορος.
Χαρακτηριστικὸ τῆς προσωπικότητάς του εἶναι πώς καὶ μετὰ τὴν κλήση του διατήρησε τὸν προσωνύμιο τελώνης (Ματθ. 10, 3), πολὺ πιθανῶς κατὰ τόν Εὐθύμιο Ζιγαβηνὸ “εἰς οἰκείαν ἐξουθένωσιν”. Ὁ Εὐσέβιος Καισαρείας ἀναφέρει πώς ἴδιον τὴν προσωπικότητάς του ἦταν ἡ ταπεινοφροσύνη. Ὁ ἴδιος σὰν τελώνης λογικὰ γνώριζε ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀραμαϊκὴ γλῶσσα καὶ τὴν ἑλληνική, ἐνῶ δὲν φαίνεται ἀπὸ κάπου πώς νωρίτερα ἦταν μαθητὴς τοῦ Προδρόμου Ἰωάννη. Θὰ πρέπει ἐπίσης νά τονιστεῖ πώς γενικὰ παραμένει ἀφανὴς μέσα στά εὐαγγέλια, ἀλλὰ καὶ στήν μετέπειτα σταδιοδρομία του. Μέχρι τὸν θάνατο τοῦ Στεφάνου, ὁ Ματθαῖος φαίνεται νά ἔμεινε στά Ἱεροσόλυμα.
Ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση
Ἡ ἐκκλησιαστικὴ παραδοση δέν ἀναφέρει πολλὰ στοιχεῖα γιά τὸν βίο τοῦ Εὐαγγελιστή Ματθαίου. Κατὰ τον Κλήμη Ἀλεξανδρείας ὁ Ματθαῖος ἦταν ἄνδρας ἰδιαίτερα ἀσκητικὸς. Ἡ ἄποψη ὅμως αὐτὴ εἶναι πιθανὸ νά προέρχεται ἀπὸ σύγχυση μέ τον Ἀπόστόλο Ματθία, ἀπὸ τοῦ ὁποίου τὸ ἀποκρυφο εὐαγγέλιο παραθέτει συχνὰ χωρία. Ἡ θέση αὐτὴ ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι ὁ Εὐσέβιος παρουσιάζει τὸν Ματθία ὡς ὑποστηρικτὴ τῆς ἀποχῆς ἀπὸ τὸ κρέας.
Κατὰ τὴν παράδοση ὁ Ματθαῖος κήρυξε στήν ἀρχὴ καὶ γιά ἀρκετὸ καιρὸ στήν Παλαιστίνη, καὶ γι’ αὐτὸ τὸν λόγο ἔγραψε καὶ ἀρχικῶς τὸ εὐαγγέλιό του στά ἀραμαϊκὰ, ἄποψη πού διασώζει καὶ ὁ Παπίας Ἱεραπόλεως καὶ συμφωνοῦν οἱ Εἰρηναῖος, Ὡριγένης καί Ἐπιφάνιος.
Μετὰ τὴν φυγὴ του ἀπὸ τὴν Παλαιστίνη σύμφωνα μέ τὰ ἀπόκρυφα εὐαγγέλια κήρυξε στήν Ἀραβία, τὴν Περσία, τή Συρίᾳ, τή Μηδία, τή Μακεδονίᾳ καὶ κυρίως στήν Αἰθιοπία καὶ τὴν Παρθία ὅπου καὶ πέθανε.
